Wie denkt dat Mechelen geen geheimen meer heeft, zal z’n mening moeten herzien. Het Stadsarchief Mechelen blaast namelijk nieuw leven in een verborgen parel: de Verzameling Schoeffer. Deze indrukwekkende collectie van meer dan 500 19de-eeuwse aquarellen is recent volledig gerestaureerd en klaar om opnieuw bewonderd te worden, én dat mag gevierd worden!
@Stad Mechelen
Wat is de Verzameling Schoeffer eigenlijk?
De Verzameling Schoeffer is een unieke collectie aquarellen die Mechelen toont zoals je het nooit eerder zag. Van imposante kerken tot verdwenen kloosters en pittoreske straatjes. Deze kunstwerken geven een zeldzaam inkijk in hoe de stad eruitzag tussen 1250 en 1850. En het strafste? Veel van wat je op deze schilderijen ziet, bestaat vandaag niet meer.
@Regionale Beeldbank Mechelen
De collectie werd samengesteld door kanunnik Jan Schoeffer (1804-1877), een echte geschiedenisfanaat én archivaris van het aartsbisdom. Tussen 1830 en 1850 gaf hij verschillende kunstenaars de opdracht om Mechelen in beeld te brengen. En met succes, want vandaag bevat de collectie maar liefst 508 werken.
Een Artistiek en Historisch Pareltje
Met 340 werken is Jan Baptist De Noter de meest vertegenwoordigde kunstenaar in de verzameling. Zijn stadsgezichten zijn tot in de kleinste details uitgewerkt en worden beschouwd als waardevolle kunstwerken. Ook andere artiesten zoals Arnold-Frans Van den Eynde en zijn zoon Auguste leverden prachtige bijdragen. En jawel, zelfs Schoeffer zelf schilderde mee – al waren z’n eigen werkjes iets minder indrukwekkend, volgens kenners dan toch 😉
Wat de collectie extra bijzonder maakt, is dat sommige aquarellen gebaseerd zijn op gebeurtenissen die de kunstenaars écht meemaakten. Andere zijn dan weer zorgvuldig gereconstrueerd aan de hand van oude plannen en prenten die intussen verloren zijn gegaan. Het resultaat? Een visuele tijdscapsule van een Mechelen dat er vandaag totaal anders uitziet.
Van verzuurde passe-partouts naar zuurvrije pracht
Na jarenlang dienst te doen als stille bewaarders van Mechelens verleden, was de toestand van de aquarellen er helaas op achteruitgegaan. Verkleuring, scheurtjes en verouderde materialen tastten de kwaliteit aan. Gelukkig kwam restauratrice Serafien Hulpiau in actie.
De Noter Jan-Batist
@Regionale Beeldbank Mechelen
Met veel geduld en precisie werden alle werken losgemaakt uit hun oude passe-partouts, droog gereinigd en herverpakt in zuurvrije mappen. “Papier is zó kwetsbaar,” vertelt Serafien. “Maar tegelijk voel je bij elk blad de band met het verleden. Het is een eer om zo’n collectie te mogen behandelen.”
Waar kan je de aquarellen bekijken?
Hoewel de Verzameling Schoeffer te groot is om permanent tentoon te stellen, zijn de werken digitaal beschikbaar via de Regionale Beeldbank. Daar kan je ze op je gemak bewonderen – ideaal voor nieuwsgierige Mechelaars, historici, of gewoon liefhebbers van mooie dingen.
Af en toe duiken sommige aquarellen ook op in tijdelijke tentoonstellingen of erfgoedprojecten. En wie weet, misschien krijgen ze in de toekomst wel een vaste plek in een expo. Want zeg nu zelf: dit soort erfgoed verdient toch een podium?
Waarom deze collectie zo belangrijk is voor Mechelen
Volgens Greet Geypen, schepen van Erfgoed, is de collectie veel meer dan zomaar wat oude tekeningen. “De Verzameling Schoeffer is een visueel geheugen van onze stad. Elk schilderij vertelt een verhaal – over hoe Mechelen ooit was, wat verloren is gegaan en wat we misschien ooit willen terugbrengen.”
Bovendien draagt de restauratie bij aan een duurzame bewaring. Nieuwe ladekasten, zuurvrije verpakkingen en een gereguleerd erfgoeddepot zorgen ervoor dat de aquarellen nog generaties lang kunnen blijven bestaan.
Samengevat…
Mechelen heeft met de Verzameling Schoeffer een waar kunsthistorisch juweel in handen. Dankzij een grondige restauratie zijn deze 19de-eeuwse aquarellen niet alleen gered, maar ook opnieuw toegankelijk gemaakt voor iedereen die nieuwsgierig is naar het verleden van de stad. Neem zeker eens een kijkje in de digitale beeldbank – je zal verbaasd zijn over hoe anders Mechelen er ooit uitzag!